De inwoners van Alkmaar, Katwijk en Amsterdam stemden recent over respectievelijk vuurwerk, betaald parkeren en groenvoorziening. Dat deden ze in een lokaal referendum. Wat ging er goed? Wat kan er beter? En hoe zorgen we ervoor dat inwoners van alle plaatsen in Nederland een lokaal referendum kunnen aanvragen?
Niesco Dubbelboer en Bram van Montfoort van Meer Democratie gaan in gesprek over de gouden spelregels van een lokaal referendum:
Help ons bij het opstellen van de gouden spelregels
In slechts 1 op de 3 gemeenten in Nederland kun je een referendum aanvragen. Wij willen dat het overal kan. Daarom gaan we gouden spelregels opstellen voor een goed lokaal referendum. Daarmee gaan we de boer op om ook de resterende gemeenten te overtuigen om een lokaal referendum mogelijk te maken.
Natuurlijk kunnen we nog wel wat hulp gebruiken bij het opstellen en rangschikken van die regels. Tips en opmerkingen zijn van harte welkom. Stuur ze naar info@meerdemocratie.nl
Dit is wat er verder in het gesprek voorbijkwam:
Zorg voor een duidelijke vraag
'Ben je voor een vuurwerkverbod?', de voorliggende vraag in Alkmaar was duidelijk. Maar of je 'voor of tegen het voorgenomen besluit van de gemeenteraad over het beleidsplan voor de hoofdgroenstructuur' wil stemmen.. Volgens onderzoek van de lokale zender AT5 bleek dat bijna 1 op de 3 Amsterdammers de vraag niet duidelijk vond.
Overigens gaf wel een ruime meerderheid van 85% aan dat ze zich verder in het onderwerp hadden verdiept. Een onafhankelijke referendumcommissie kan zich buigen over een duidelijke vraagstelling.
Een referendum hoort van onderop
Er zijn verschillende manieren waarop je een lokaal referendum kunt organiseren. In Katwijk en Amsterdam verzamelden inwoners een groot aantal handtekeningen en konden daarna aan de slag. In Alkmaar werd het referendum uitgeschreven door de gemeenteraad. Wij vinden het sterker als bewoners het initiatief nemen. Zo weet je zeker dat een onderwerp leeft en het is het meest democratisch.
Goede informatie is essentieel
Vrijwilligers in Katwijk liepen bijna 30.000 adressen af met een flyer over betaald parkeren. Dankzij hun actieve inzet begon het referendum te leven. Toch mag je het niet alleen van de initiatiefnemers laten afhangen. De gemeente heeft ook een plicht om mensen van informatie te voorzien. Dat kan bijvoorbeeld door iedereen een brief te sturen.
Bij een referendum hoort een gesprek
In Amsterdam was er een referendum over hoe de stad om moest gaan met groen. Mensen konden voor of tegen het plan 'hoofdgroenstructuur' stemmen. De verantwoordelijke wethouder wilde niet in debat gaan over het plan. Ook politieke partijen die in de gemeenteraad nog voor hadden gestemd, voerden nauwelijks campagne. Dat is jammer. Want de beste keuze maak je als je argumenten van zowel voor- als tegenstanders hebt gehoord.
Bij een referendum mag iedereen stemmen
Een lokaal referendum is een mooi middel om zeggenschap over en betrokkenheid bij je omgeving te vergroten. Volgens sommige critici is 'het volk te dom' om beslissingen te maken. Daaruit spreekt minachting. Bovendien ontbreekt bewijs voor die stelling.
Je kunt ook vóór iets stemmen
Een referendum kan goed gebruikt worden als noodrem om bepaalde wetgeving tegen te houden. Het referendum in Alkmaar is juist een voorbeeld waar de bevolking ergens vóór stemt.
Volg de uitslag van een referendum op
Essentieel voor het vertrouwen in de democratie is dat lokale politici de uitslag van een referendum in een gemeente respecteren. Vooralsnog lijkt dat in Katwijk, Amsterdam en Alkmaar te gebeuren!
Help ons met de spelregels
Genoeg verbeterpunten kortom. Help ons met het opstellen van de gouden spelregels voor een lokaal referendum.
